Co to jest Bruksizm?
Mianem bruksizmu określa się nadmierną aktywność mięśni żwaczy polegającą na zaciskaniu i zgrzytaniu zębami. Zaciskanie zębów oraz zgrzytanie ma charakter nawykowy oraz niekontrolowany. Bardzo często objawy te mogą pojawiać się w nocy, choć nie tylko.
Czy Bruksim – zgrzytanie zębami „boli”?
U prawie 90% pacjentów objawom zgrzytania zębów oraz ich zaciskania, towarzyszy ból, zlokalizowany w obrębie twarzy, mięśni żwaczy, szyi, pleców, a także ramion. Pacjenci bardzo często wspominają o bólach napięciowych oraz szumach usznych. Bruksizmowi towarzyszą wybudzenia w nocy, co daje w konsekwencji senność w ciągu dnia.
Kogo najczęściej dotyka problem Bruksizmu?
Bruksizm w największym procencie dotyka młodych osób, bez różnicy na płeć. Stwierdzono również rodzinną predyspozycję do pojawiania się tego zaburzenia. Odsetek pacjentów z bruksizmem znacznie spada po 60 r.ż.
Co jest przyczyną zgrzytania zębami oraz ich zaciskanie?
Etiopatogeneza tej jednostki chorobowej nie jest jednoznaczna. Można przyjąć, że są to wady zgryzu, dysfunkcje skroniowo-żuchwowe a także czynniki psychiczne.
Czy można mieć predyspozycje w kierunku zgrzytania zębami?
Wielu naukowców dowodzi, iż wady zgryzowe odgrywają drugorzędową rolę w etiologii bruksizmu, czynnikiem predysponującym jest typ osobowości, poziom stresu występującego u pacjenta oraz sposób radzenia sobie z nim. Część autorów publikacji na ten temat, wykazuje wzrost intensywności skurczów mięśniowych, w zależności od przeżyć pacjentów.
W jaki sposób stres wpływa na zaciskanie zębów oraz ich zgrzytanie?
Czynniki psychopatologiczne w ramach etiologii bruksizmu dotyczą zasadniczo snu. Podczas częstych wybudzeń dochodzi do nadmiernej aktywności motorycznej mięśni, a więc zgrzytania zębami, których to dana osoba nie jest świadoma. Wielu naukowców uważa, iż mechanizmy powstawania bruksizmu mają związek z neuromediatorami takimi jak serotonina i dopamina. Serotonina odgrywa rolę podczas regulacji snu, apetytu i nastroju, jej braki pojawiają się w stanach depresyjnych oraz lękowych. Dopamina zaś odpowiada za procesy ruchowe i emocjonalne.
W jaki sposób ocenić czy dana osoba boryka się z objawami Bruksizmu?
Wywiad z pacjentem powinien obejmować kilka obszarów, informacje na temat sytuacji rodzinnej, zawodowej, np.: przeciążenie zawodowe, traumatyczne wydarzenia typu śmierć bliskiej osoby, rozwód, utrata pracy, a także predysponujący będzie typ osobowości ze skłonnościami depresyjnymi. Symptomami schorzenia mogą być: zgrzytanie zębami, starcie zębów, pęknięcia lub złamania koronowe lub koronowo-korzeniowe, bóle głowy, bóle w okolicy ustno-twarzowej, ślady nadgryzień na policzkach, wargach, języku, nawykowe obgryzanie paznokci.
Leczenie Bruksizmu – Leczenie zgrzytania zębami ?
Leczenie bruksizmu powinno obejmować wiele aspektów, m.in. należy wziąć pod uwagę fakt, czy zjawisko to ma charakter stały czy okazjonalny. Czy objawy pojawiają się podczas snu czy także w ciągu dnia? Czy pacjent boryka się ze zgrzytaniem zębów czy tylko epizodami ich zaciskania.
Leczenie powinno pomóc pacjentowi w ustaleniu optymalnych rozwiązań dla niego. Bardzo często obejmuje współpracę wielu specjalistów.
Koncepcja leczenia obejmuje kilka poziomów:
- I Ustalenie zachowań pacjenta, uwzględniające aspekty psychosocjalne
- II Ustalenie leczenie farmakologicznego
- III Ustalenie leczenia stomatologicznego
Leczenie Bruksizmu toksyną botulinową – Botoxem
Botoks (toksyna botulinowa typu A) znalazła swoje zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny. Pierwsze próby wykorzystania toksyny botulinowej w lecznictwie sięgają 1928. Obecnie z powodzeniem stosuje się ją między innymi w:
- Okulistyce w leczeniu zeza, oczopląsu, niedomykalności powiek, czynnościowym nadmiernym łzawieniu
- Neurologii w leczeniu dystonii, spastyczności, przykurczach twarzy, nadmiernej potliwości pach, dłoni, stóp, zespołach bólowych, bruksiźmie
- Urologii w leczeniu nietrzymaniu moczu, łagodnym przeroście gruczołu krokowego, dyssynergii mięśnia wypieracza oraz zwieracza
- Laryngologii w leczeniu blokady głośni, ziarniniakach krtani, przewlekłym zapaleniu błony śluzowej nosa
- Pediatrii w leczeniu mózgowego porażenia dziecięcego
- Gastroenterologii w leczeniu achalazji przełyku, kurczu zwieracza dolnego gardła, przerostowym zwężeniu odźwiernika, otyłości
Leczenie Bruksizmu toksyną botulinową – Botoksem – na czym polega?
Mechanizm działania Botoxu*- toksyny botulinowej typu A polega na blokowaniu uwalniania acetylocholiny z pęcherzyków presynaptycznych na poziomie połączeń nerwowo-mięśniowych mięśnia żwacza powodując tym samym hamowanie przekazywania impulsów nerwowych do częściej motorycznej płytki i w konsekwencji „rozluźnienie mięśnia”.
Inaczej mówiąc, podanie odpowiedniej ilości preparatu Botoksu*, w określone miejsca mięśnia żwacza – mięśnia odpowiadającego za unoszenie żuchwy oraz przyciskanie jej do zębów górnych „relaksuje” go, powodując zmniejszenie napięcia mięśnia, a w konsekwencji zmniejszenie nacisku na zęby, zredukowanie bólu głowy, okolic twarzy.
Leczenie Bruksizmu Botoksem – przeciwskazania?
Kwalifikacją do leczenia Bruksizmu toksyna botulinową typu A powinien zająć się odpowiednio przeszkolony lekarz w tym zakresie.
Do przeciwskazań należą: ogólnie pojęta nadwrażliwość na toksynę botulinową oraz składnik leku, zaburzenia funkcji mięśni, np. miastenia gravis lub zespół Eaton-Lamberta. Nie zaleca się podawania preparatu kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią.
Piśmiennictwo:
Daniel Brocard, Jean-Francois Laluque, Christian Knellesen – Bruksizm
Marzena Ziółkowska-Kochan, Jerzy Kochan, Daria Pracka, Wiktor Dróżdż, Alina Borkowska – Bruksizm problem interdyscyplinarny
Marta Drożdżyńska, Izabela Sobieraj-Garbiak, Anna Chlasta, Maria Jastrzębska – Toksyna botulinowa i jej zastosowanie w medycynie