Co to jest niedoczynność tarczycy?
Niedoczynność tarczycy jest to stan chorobowy, związany z niedoborem hormonów produkowanych przez gruczoł, którym jest tarczyca.
Hormony tarczycy posiadają liczne funkcje, m.in. stymulują rozwój i wzrost organizmu, wzmagają procesy przemiany materii i energii, mają bardzo istotne znaczenie dla rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. Obniżenie ich działania hamuje fizyczne i psychiczne procesy zachodzące w organizmie, powoduje spowolnienie, ospałość.
Istotnym składnikiem hormonów jest jod przyswajany z wodą i pokarmem. Z jodu i aminokwasów tarczyca wytwarza trójjodotyroninę, tyroksynę i kalcytoninę.
Jakie są przyczyny niedoczynności tarczycy?
Najczęstsze przyczyny niedoczynności tarczycy to:
- Zapalenie tarczycy na tle autoimmunologicznym, nazywane chorobą Hashimoto. W wyniku choroby Hashimoto, następuje powolne niszczenie własnych komórek tarczycy, zmniejszając produkcję hormonów.
- Usunięcie tarczycy pooperacyjne spowodowane wolem guzkowym, nowotworami tarczycy, chorobą Gravesa Basedowa.
- Radioterapia, leczenie jodem radioaktywnym
- Polekowa niedoczynność tarczycy
- Wrodzona niedoczynność tarczycy powodująca nieprawidłowe wykształcenie tarczycy lub jej brak
- Choroby przysadki, podwzgórza, zaburzenia biosyntezy hormonów tarczycy
Jakie mogą być objawy niedoczynności tarczycy?
- Zaburzenia gospodarki lipidowej, powodujące wzrost cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL
- Stany obniżonego nastroju, depresja
- Zaburzenia miesiączkowania u kobiet
- Wypadanie, łamliwość włosów, przerzedzenie brwi, suchość skóry
- Trudność w utrzymaniu ciąży
- Męczliwość, nadmierna senność, osłabiona koncentracja oraz pamięć
- Przyrost wagi pomimo braku apetytu
- Stałe uczucie zimna
Jak rozpoznać niedoczynność tarczycy?
Podstawowe badania hormonalne, które należy wykonać to oznaczenie poziomu hormonu TSH. Jeżeli poziom TSH jest powyżej normy oznacza się poziom tyroksyny fT4 oraz trijodotyroniny fT3.
Lekarz specjalista może zalecić oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych: przeciwko tyreoperoksydazie anty-TPO, przeciwko tyreoglobulinie anty-TG . Podwyższone stężenie anty-TPO jest charakterystyczne dla choroby Hashimoto.
Dodatkową wskazówką, zwłaszcza przy postawieniu diagnozy choroby Hashimoto jest wykonanie badania USG tarczycy.
Niedoczynność tarczycy – leczenie
Leczenie niedoczynności tarczycy polega na stałym przyjmowaniu tabletek zawierających hormony tarczycy. Leczenie rozpoczyna się od mniejszych dawek, które zwiększa się stopniowo, monitorując poziom TSH co 6 tygodni. Po wyrównaniu poziomu hormonów, wykonuje się badania kontrolne, co kilka miesięcy.
Obecnie zastosowanie w leczeniu ma syntetyczna lewotyroksyna, którą powinno przyjmować się stale, najlepiej rano, na czczo.